Ngành công nghiệp âm nhạc đã trải qua một cú lột xác ngoạn mục trong hai thập kỷ qua, từ thời kỳ bị "cướp biển" hoành hành đến lúc các dịch vụ stream nhạc hợp pháp lên ngôi. Tất cả là nhờ những chiến lược sáng tạo của các "ông lớn" như Daniel Ek, CEO của Spotify. Trong một chuỗi tweet gần đây, câu chuyện về hành trình này đã được kể lại, từ những khó khăn ban đầu đến những giải pháp đột phá.

Đầu những năm 2000, ngành âm nhạc như rơi vào "hố đen" khi nạn vi phạm bản quyền tràn lan, doanh thu truyền thống thì tụt dốc không phanh. Theo chuỗi tweet, ngành này mất khoảng 2,7 tỷ USD mỗi năm vì nạn ăn cắp nhạc, thậm chí có chuyên gia như giáo sư Darryl Woolley từ Đại học Idaho còn ước tính con số này lên đến 12,5 tỷ USD vào năm 2010. Các hãng thu âm lúc đó chọn cách "đánh đấm" bằng cách kiện tụng, từ sinh viên đại học đến cả trẻ vị thành niên cũng không tha. Nhưng cách này chẳng những không hiệu quả mà còn khiến công chúng "quay xe", ghét luôn cả ngành

Rồi Daniel Ek xuất hiện vào năm 2008, nhận ra vấn đề không chỉ nằm ở vi phạm bản quyền mà là do người dùng không có cách nào tiện lợi để nghe nhạc. Thay vì "bơi ngược dòng", Ek đưa ra một giải pháp táo bạo: làm cho nhạc hợp pháp dễ tiếp cận và hấp dẫn hơn nhạc lậu. Ý tưởng này đúng kiểu "đập tan định kiến", chuyển từ việc "đánh nhau" sang việc cải thiện trải nghiệm người dùng

Chiến lược của Ek là bắt tay với các hãng thu âm, một bước đi chưa từng có tiền lệ. Đến năm 2009, các hãng lớn đã sở hữu 16,3% cổ phần của Spotify, khiến lợi ích của họ gắn chặt với nền tảng này. Sự hợp tác này không chỉ mang lại mô hình doanh thu bền vững cho nghệ sĩ mà còn tạo ra tinh thần "chung tay" chống lại nạn vi phạm bản quyền

Kết quả thì khỏi phải bàn. Từ 2018 đến 2019, nạn vi phạm bản quyền nhạc toàn cầu giảm 22%, trong khi doanh thu từ nhạc thu âm tăng 19,1%. Điều này cho thấy người dùng ngày càng chấp nhận các dịch vụ stream nhạc hợp pháp, với 63% "cựu cướp biển" giờ đã chuyển sang dùng các nền tảng này Dữ liệu này kể một câu chuyện đầy cảm hứng về sự phục hồi và phát triển, chứng minh rằng cách tiếp cận lấy người dùng làm trung tâm có thể mang lại kết quả tích cực cho cả ngành

Nhưng khi Spotify phát triển, lại xuất hiện những "cơn đau đầu" mới. Các dịch vụ "stream-ripping" (tải nhạc lậu từ nền tảng stream) tăng chóng mặt, riêng ở Anh từ 2016 đến 2019 đã tăng 1390%. Những dịch vụ này cho phép người dùng tải nhạc trực tiếp từ các nền tảng stream, phá vỡ các quy định pháp lý mà Spotify và các nền tảng khác đã xây dựng

Để đối phó, Spotify đã "chơi lớn" bằng cách áp dụng các thuật toán tiên tiến để phát hiện stream giả và hợp tác với các nhà phân phối để nhận diện và xử lý gian lận. Cách tiếp cận toàn diện này không chỉ giải quyết triệu chứng mà còn nhắm thẳng vào gốc rễ của vấn đề

Sự tiến hóa của nạn vi phạm bản quyền – từ chia sẻ file truyền thống đến gian lận stream tinh vi – cho thấy ngành âm nhạc cần liên tục đổi mới. Như Ek từng nói, đôi khi những vấn đề lớn nhất cần một cách nhìn hoàn toàn mới thay vì cứ dùng sức mạnh để giải quyết

Điều quan trọng rút ra từ câu chuyện này là phải hiểu được nhu cầu thực sự của con người đằng sau hành vi của họ. Khi nhận ra rằng người ta chỉ muốn nghe nhạc dễ dàng chứ không phải cố tình ăn cắp, ngành âm nhạc đã xây dựng được hệ thống đáp ứng lợi ích của tất cả các bên. Nguyên tắc này không chỉ áp dụng cho âm nhạc mà còn cho nhiều ngành khác đang đối mặt với những thách thức tương tự.

Câu chuyện về Spotify và cuộc chiến chống vi phạm bản quyền là một case study đỉnh cao về sự đổi mới và hợp tác. Khi ngành âm nhạc tiếp tục thích nghi với những thách thức mới, những bài học từ hành trình này chắc chắn sẽ định hình tương lai của nó. Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về các góc nhìn và chiến lược thành công, hãy follow những người như @projectkim để có thêm nhiều insight thú vị về cải tiến và sáng tạo trong bất kỳ lĩnh vực nào