Mới đây, Mark Zuckerberg đã "xả" một loạt tweet chia sẻ suy nghĩ của mình về lý do tại sao startup thường vượt mặt các tập đoàn lớn. Ổng bảo rằng mấy công ty lớn thường chậm chạp, thiếu "lửa" để theo đuổi ý tưởng mới một cách quyết liệt như startup. Nghe cũng hợp lý phết, nhất là trong thời buổi kinh doanh chạy đua từng giây như bây giờ, nơi mà nhanh nhẹn và sáng tạo là chìa khóa để sống sót.

Zuckerberg nói đúng phết, mấy công ty lớn dù có tiền, có người tài, nhưng lại hay bị "đơ" khi phải thích nghi với xu hướng mới. Ổng còn đoán rằng, trong mấy công ty lớn đó, có thể có vài team rất tin vào ý tưởng sáng tạo, nhưng lại bị "bóp nghẹt" bởi mấy cái quy trình rườm rà. Nghe mà thấy đau lòng, vì rõ ràng là giữa nhu cầu đổi mới và cái bộ máy cồng kềnh của công ty lớn luôn có một sự "cà khịa" không hề nhẹ.

Sự khác biệt giữa startup và tập đoàn lớn không chỉ nằm ở tốc độ hay sự quyết tâm. Startup sống nhờ văn hóa "thử và sai", học nhanh, xoay nhanh, đáp ứng thị trường lẹ như chớp. Trong khi đó, mấy công ty lớn thì lại thích làm việc theo kiểu "chắc cú", ngại rủi ro, thành ra hay bỏ lỡ cơ hội. Đây chính là lý do vì sao startup dù ít tiền, ít người, nhưng lại sáng tạo hơn hẳn.

Chưa hết, cách đầu tư của mấy công ty lớn cũng cho thấy rõ sự khác biệt này. Nhiều nhà đầu tư lớn đổ tiền vào quỹ đầu tư mạo hiểm (venture capital), vì họ hiểu rằng phải "bắt trend" công nghệ mới thì mới không bị mấy startup "hất cẳng". Đầu tư vào startup cũng là cách để mấy công ty lớn giữ mình không bị lỗi thời. Nói chung, đây là kiểu "nếu không thắng được thì nhập hội"!

Zuckerberg cũng nhấn mạnh về phong cách lãnh đạo giữa startup và công ty lớn. Lãnh đạo startup thường có tầm nhìn rõ ràng, máu lửa, kéo cả team đi lên với một mục tiêu chung. Trong khi đó, ở mấy công ty lớn, quyết định thường chậm như rùa bò, làm nhân viên mất lửa. Một người lãnh đạo biết truyền cảm hứng, tạo niềm tin cho team là yếu tố sống còn trong thế giới startup đầy biến động.

Nhìn lại lịch sử, có không ít bài học đau thương cho mấy công ty lớn khi họ "ngó lơ" đổi mới. Như Eastman Kodak chẳng hạn, từng là ông trùm ngành nhiếp ảnh, nhưng lại bỏ qua cơ hội làm chủ cuộc cách mạng nhiếp ảnh số. Họ thậm chí còn không thèm đầu tư hay mua lại mấy startup như Instagram. Kết quả? Tụt hậu và bị "đá văng" khỏi cuộc chơi. Đây là lời cảnh tỉnh cho mấy công ty lớn: nếu không chịu học hỏi từ startup, thì sớm muộn cũng bị đào thải.

Tóm lại, những chia sẻ của Mark Zuckerberg về lý do startup thường "ăn đứt" công ty lớn đã chỉ ra rõ ràng các vấn đề về cấu trúc, văn hóa và phong cách lãnh đạo trong thế giới kinh doanh. Khi startup tiếp tục sáng tạo và "phá đảo" các ngành công nghiệp truyền thống, các công ty lớn cần phải thay đổi chiến lược, học cách linh hoạt hơn, và đầu tư vào những ý tưởng táo bạo. Tương lai của kinh doanh có thể sẽ phụ thuộc vào việc các tập đoàn lớn có chịu học hỏi sự nhanh nhẹn và quyết tâm từ startup hay không.