Dạo gần đây, trên Twitter có một thread khá hot, nói về chuyện "build" (xây dựng) so với việc chỉ đi sự kiện startup để "chém gió". Bài viết chính, bạn có thể xem ở đây, nhấn mạnh rằng làm startup thì phải lao vào làm thật, chứ không phải chỉ đi networking cho vui. Tác giả bảo rằng những người thực sự "build" và chia sẻ hành trình của họ sẽ dễ thu hút được những người cùng chí hướng, tạo nên một cộng đồng dựa trên giá trị thực, chứ không phải mấy mối quan hệ hời hợt.

Thread này chỉ ra một sự khác biệt rất quan trọng: giữa "builders" (người làm) và "yappers" (người nói). Builders là những người thực sự bỏ công sức, thời gian để tạo ra sản phẩm hoặc dịch vụ cụ thể. Còn yappers thì... chỉ giỏi nói, ý tưởng thì nhiều nhưng chẳng làm được gì. Trong thế giới startup, nơi mà "social capital" (vốn xã hội) có thể quyết định thành bại, việc phân biệt được hai kiểu người này là cực kỳ quan trọng. Tác giả còn cảnh báo: đừng dính vào mấy ông yappers, vì họ chỉ làm bạn mất thời gian và giảm năng suất thôi.

Cái khái niệm "meritocracy" (xã hội trọng tài năng) trong ngành tech thì luôn gây tranh cãi. Nhiều người bảo rằng nó không đơn giản như vẻ ngoài. Nhưng theo tác giả, cộng đồng startup sẽ luôn ưu ái những người thực sự "build" được cái gì đó. Ý này cũng hợp lý, vì khi bạn làm ra sản phẩm có giá trị, bạn sẽ được công nhận vì chính đóng góp của mình, chứ không phải vì quen biết ai. Điều này cũng là lời nhắc nhở: đi sự kiện networking thì vui, nhưng nếu không làm gì ra hồn thì cũng chẳng ai nhớ đến bạn đâu.

Vốn xã hội (social capital) là thứ không thể thiếu với dân startup. Nhưng tác giả bảo rằng, mấy mối quan hệ thực sự giá trị là những mối quan hệ dựa trên mục tiêu chung và sự tin tưởng. Builders thường kết nối với nhau vì họ hiểu giá trị của việc "build". Ngược lại, mấy ông "ecosystem leeches" (đỉa hút máu hệ sinh thái) chỉ biết lợi dụng người khác mà chẳng đóng góp gì. Nghe mà cay, nhưng đúng là nhiều sự kiện startup giờ toàn mấy người kiểu này, chỉ đi để "hóng" chứ chẳng làm được gì.

Tác giả cũng so sánh giữa việc "build" và đi networking. Theo họ, ROI (lợi nhuận trên đầu tư) của việc tạo ra một thứ gì đó cụ thể luôn cao hơn hẳn so với việc đi sự kiện mà không thu được gì đáng kể. Điều này rất đúng trong bối cảnh startup, khi mà thời gian và nguồn lực luôn có hạn. Làm startup thì phải ưu tiên những việc thực sự mang lại kết quả, chứ không phải chỉ đi "chém gió" cho vui.

Dù thread này không nói trực tiếp về các quỹ đầu tư mạo hiểm (VC), nhưng ngầm ý rằng việc xây dựng một văn hóa startup minh bạch và có sự phê bình là rất quan trọng. Tác giả khuyên rằng nên tránh xa những người không đóng góp gì vào quá trình "build". Điều này cũng áp dụng được cho cả các VC: nếu họ không thực sự hỗ trợ bạn "build", thì có lẽ bạn nên cân nhắc lại.

Cuối cùng, tác giả nhấn mạnh rằng việc tạo ra môi trường (dù là offline hay online) để các builders gặp nhau là rất quan trọng. Một cộng đồng mà ở đó, nỗ lực và kết quả được coi trọng hơn là những lời nói suông, sẽ giúp các mối quan hệ trở nên ý nghĩa hơn. Builders thường kết nối qua những trải nghiệm và thử thách chung, chứ không phải qua mấy câu chuyện phiếm ở sự kiện.

Thread này là một lời nhắc nhở mạnh mẽ rằng: làm startup thì phải "build". Bằng cách tập trung vào nỗ lực thực sự và tránh xa mấy kiểu networking hời hợt, bạn sẽ xây dựng được những mối quan hệ ý nghĩa, dẫn đến thành công. Trong khi cuộc tranh luận về meritocracy, social capital và giá trị của việc "build" vẫn tiếp diễn, hãy nhớ rằng: hành động luôn quan trọng hơn lời nói. Và hãy tìm những người bạn đồng hành thực sự cùng chí hướng, thay vì mấy ông chỉ biết "chém gió".